CARMINVM
LIBER PRIMVS.
I.
- Maecenas atavis edite regibus,
- o et praesidium et dulce decus meum:
- sunt quos curriculo pulverem Olympicum
- collegisse iuvat metaque fervidis
- evitata rotis palmaque nobilis.
- terrarum dominos evehit ad deos
- hunc, si mobilium turba Quiritium
- certat tergeminis tollere honoribus,
- illum, si proprio condidit horreo
- quidquid de Libycis verritur areis.
- gaudentem patrios findere sarculo
- agros Attalicis condicionibus
- numquam demoveas, ut trabe Cypria
- Myrtoum pavidus nauta secet mare.
- luctantem Icariis fluctibus Africum
- mercator metuens otium et oppidi
- laudat rura sui; mox reficit rates
- quassas indocilis pauperiem pati.
- est qui nec veteris pocula Massici
- nec partem solido demere de die
- spernit, nunc viridi membra sub arbuto
- stratus, nunc ad aquae lene caput sacrae.
- multos castra iuvant et lituo tubae
- permixtus sonitus bellaque matribus
- detestata. manet sub Iove frigido
- venator tenerae coniugis inmemor,
- seu visa est catulis cerva fidelibus
- seu rupit teretes Marsus aper plagas.
- me doctarum hederae praemia frontium
- dis miscent superis, me gelidum nemus
- Nympharumque leves cum Satyris chori
- secernunt populo, si neque tibias
- Euterpe cohibet nec Polyhymnia
- Lesboum refugit tendere barbiton.
- quodsi me lyricis vatibus inseres,
- sublimi feriam sidera vertice.
II.
- Iam satis terris nivis atque dirae
- grandinis misit Pater et rubente
- dextera sacras iaculatus arcis
- terruit Vrbem,
- terruit gentis, grave ne rediret
- saeculum Pyrrhae nova monstra questae,
- omne cum Proteus pecus egit altos
- visere montis,
- piscium et summa genus haesit ulmo,
- nota quae sedes fuerat columbis,
- et superiecto pavidae natarunt
- aequore dammae.
- vidimus flavom Tiberim retortis
- litore Etrusco violenter undis
- ire deiectum monumenta regis
- templaque Vestae,
- Iliae dum se (nimium) querenti
- iactat ultorem, vagus et sinistra
- labitur ripa Iove non probante u-
- xorius amnis.
- audiet civis acuisse ferrum,
- quo graves Persae melius perirent,
- audiet pugnas vitio parentum
- rara iuventus.
- quem vocet divom populus ruentis
- imperi rebus? prece qua fatigent
- virgines sanctae minus audientem
- carmina Vestam?
- cui dabit partis scelus expiandi
- Iuppiter? tandem venias precamur
- nube candentis umeros amictus
- augur Apollo;
- sive tu mavis, Erycina ridens,
- quam Iocus circum volat et Cupido;
- sive neglectum genus et nepotes
- respicis, auctor
- heu nimis longo satiate ludo,
- quem iuvat clamor galeaeque leves
- acer et Marsi peditis cruentum
- voltus in hostem;
- sive mutata iuvenem figura
- ales in terris imitaris almae
- filius Maiae, patiens vocari
- Caesaris ultor:
- serus in caelum redeas diuque
- laetus intersis populo Quirini
- neve te nostris vitiis iniquom
- ocior aura
- tollat; hic magnos potius triumphos,
- hic ames dici pater atque princeps
- neu sinas Medos equitare inultos
- te duce, Caesar.
III.
- Sic te diva potens Cypri,
- sic fratres Helenae, lucida sidera,
- ventorumque regat pater
- obstrictis aliis praeter Iapyga,
- navis, quae tibi creditum
- debes Vergilium; finibus Atticis
- reddas incolumem precor
- et serves animae dimidium meae.
- illi robur et aes triplex
- circa pectus erat, qui fragilem truci
- conmisit pelago ratem
- primus: nec timuit praecipitem Africum
- decertantem Aquilonibus
- nec tristis Hyadas nec rabiem Noti,
- quo non arbiter Hadriae
- maior, tollere seu ponere volt freta;
- quem mortis timuit gradum
- qui siccis oculis monstra natantia,
- qui vidit mare turgidum et
- infamis scopulos Acroceraunia?
- nequiquam deus abscidit
- prudens oceano dissociabili
- terras, si tamen inpiae
- non tangenda rates transiliunt vada.
- audax omnia perpeti
- gens humana ruit per vetitum nefas:
- audax Iapeti genus
- ignem fraude mala gentibus intulit;
- post ignem aetheria domo
- subductum macies et nova febrium
- terris incubuit cohors
- semotique prius tarda necessitas
- Leti corripuit gradum;
- expertus vacuom Daedalus aera
- pennis non homini datis;
- perrupit Acheronta Herculeus labor -
- nil mortalibus ardui est:
- caelum ipsum petimus stultitia neque
- per nostrum patimur scelus
- iracunda Iovem ponere fulmina.
IIII.
- Solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni
- trahuntque siccas machinae carinas
- ac neque iam stabulis gaudet pecus aut arator igni
- nec prata canis albicant pruinis.
- iam Cytherea choros ducit Venus imminente luna
- iunctaeque Nymphis Gratiae decentes
- alterno terram quatiunt pede, dum gravis Cyclopum
- Volcanus ardens visit officinas.
- nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto
- aut flore, terrae quem ferunt solutae,
- nunc et in umbrosis Fauno decet immolare lucis,
- seu poscat agna sive malit haedo.
- pallida Mors aequo pulsat pede pauperum tabernas
- regnumque turris. o beate Sesti,
- vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam;
- iam te premet nox fabulaeque Manes
- et domus exilis Plutonia; quo simul mearis,
- nec regna vini sortiere talis
- nec tenerum Lycidan mirabere, quo calet iuventus
- nunc omnis et mox virgines tepebunt.
V.
- Quis multa gracilis te puer in rosa
- perfusus liquidis urget odoribus
- grato, Pyrrha, sub antro?
- cui flavam religas comam
- simplex munditiis? heu quotiens fidem
- mutatosque deos flebit et aspera
- nigris aequora ventis
- emirabitur insolens
- qui nunc te fruitur credulus aurea,
- qui semper vacuam, semper amabilem
- sperat, nescius aurae
- fallacis. miseri, quibus
- intemptata nites. me tabula sacer
- votiva paries indicat uvida
- suspendisse potenti
- vestimenta maris deo.
VI.
- Scriberis Vario fortis et hostium
- victor Maeonii carminis alite,
- quam rem cumque ferox navibus aut equis
- miles te duce gesserit.
- nos, Agrippa, neque haec dicere nec gravem
- Pelidae stomachum cedere nescii
- nec cursus duplicis per mare Vlixei
- nec saevam Pelopis domum
- conamur, tenues grandia, dum pudor
- inbellisque lyrae Musa potens vetat
- laudes egregii Caesaris et tuas
- culpa deterere ingeni.
- quis Martem tunica tectum adamantina
- digne scripserit aut pulvere Troico
- nigrum Merionen aut ope Palladis
- Tydiden superis parem?
- nos convivia, nos proelia virginum
- sectis in iuvenes unguibus acrium
- cantamus, vacui sive quid urimur,
- non praeter solitum leves.
VII.
- Laudabunt alii claram Rhodon aut Mytilenen
- aut Epheson bimarisve Corinthi
- moenia vel Baccho Thebas vel Apolline Delphos
- insignis aut Thessala Tempe;
- sunt quibus unum opus est intactae Palladis urbem
- carmine perpetuo celebrare et
- undique decerptam fronti praeponere olivam;
- plurimus in Iunonis honorem
- aptum dicet equis Argos ditisque Mycenas:
- me nec tam patiens Lacedaemon
- nec tam Larisae percussit campus opimae
- quam domus Albuneae resonantis
- et praeceps Anio ac Tiburni lucus et uda
- mobilibus pomaria rivis.
- albus ut obscuro deterget nubila caelo
- saepe Notus neque parturit imbris
- perpetuos, sic tu sapiens finire memento
- tristitiam vitaeque labores
- molli, Plance, mero, seu te fulgentia signis
- castra tenent seu densa tenebit
- Tiburis umbra tui. Teucer Salamina patremque
- cum fugeret, tamen uda Lyaeo
- tempora populea fertur vinxisse corona
- sic tristis adfatus amicos:
- `quo nos cumque feret melior fortuna parente,
- ibimus - o socii comitesque,
- nil desperandum Teucro duce et auspice: Teucri
- certus enim promisit Apollo
- ambiguam tellure nova Salamina futuram.
- fortes peioraque passi
- mecum saepe viri, nunc vino pellite curas;
- cras ingens iterabimus aequor.'
VIII.
- Lydia, dic per omnis
- hoc deos vere, Sybarin cur properes amando
- perdere, cur apricum
- oderit campum patiens pulveris atque solis,
- cur neque militaris
- inter aequalis equitet, Gallica nec lupatis
- temperet ora frenis?
- cur timet flavom Tiberim tangere? cur olivom
- sanguine viperino
- cautius vitat neque iam livida gestat armis
- bracchia saepe disco,
- saepe trans finem iaculo nobilis expedito?
- quid latet, ut marinae
- filium dicunt Thetidis sub lacrimosa Troiae
- funera, ne virilis
- cultus in caedem et Lycias proriperet catervas?
VIIII.
- Vides ut alta stet nive candidum
- Soracte nec iam sustineant onus
- silvae laborantes geluque
- flumina constiterint acuto?
- dissolve frigus ligna super foco
- large reponens atque benignius
- deprome quadrimum Sabina,
- o Thaliarche, merum diota.
- permitte divis cetera, qui simul
- stravere ventos aequore fervido
- deproeliantis, nec cupressi
- nec veteres agitantur orni.
- quid sit futurum cras, fuge quaerere et
- quem Fors dierum cumque dabit, lucro
- adpone nec dulcis amores
- sperne puer neque tu choreas,
- donec virenti canities abest
- morosa. nunc et campus et areae
- lenesque sub noctem susurri
- conposita repetantur hora,
- nunc et latentis proditor intumo
- gratus puellae risus ab angulo
- pignusque dereptum lacertis
- aut digito male pertinaci.
X.
- Mercuri facunde nepos Atlantis,
- qui feros cultus hominum recentum
- voce formasti catus et decorae
- more palaestrae,
- te canam, magni Iovis et deorum
- nuntium curvaeque lyrae parentem,
- callidum, quidquid placuit, iocoso
- condere furto.
- te, boves olim nisi reddidisses
- per dolum amotas, puerum minaci
- voce dum terret, viduos pharetra
- risit Apollo.
- quin et Atridas duce te superbos
- Ilio dives Priamus relicto
- Thessalosque ignis et iniqua Troiae
- castra fefellit.
- tu pias laetis animas reponis
- sedibus virgaque levem coerces
- aurea turbam, superis deorum
- gratus et imis.
XI.
- Tu ne quaesieris, scire nefas, quem mihi, quem tibi
- finem di dederint, Leuconoe, nec Babylonios
- temptaris numeros. ut melius, quidquid erit, pati.
- seu pluris hiemes seu tribuit Iuppiter ultimam,
- quae nunc oppositis debilitat pumicibus mare
- Tyrrhenum: sapias, vina liques et spatio brevi
- spem longam reseces. dum loquimur, fugerit invida
- aetas: carpe diem quam minimum credula postero.
XII.
- Quem virum aut heroa lyra vel acri
- tibia sumis celebrare, Clio?
- quem deum? cuius recinet iocosa
- nomen imago
- aut in umbrosis Heliconis oris
- aut super Pindo gelidove in Haemo?
- unde vocalem temere insecutae
- Orphea silvae,
- arte materna rapidos morantem
- fluminum lapsus celeresque ventos,
- blandum et auritas fidibus canoris
- ducere quercus.
- quid prius dicam solitis parentis
- laudibus, qui res hominum ac deorum,
- qui mare ac terras variisque mundum
- temperat horis?
- unde nil maius generatur ipso
- nec viget quidquam simile aut secundum.
- proximos illi tamen occupavit
- Pallas honores
- proeliis audax. neque te silebo,
- Liber et saevis inimica virgo
- beluis, nec te, metuende certa
- Phoebe sagitta.
- dicam et Alciden puerosque Ledae,
- hunc equis, illum superare pugnis
- nobilem; quorum simul alba nautis
- stella refulsit,
- defluit saxis agitatus umor,
- concidunt venti fugiuntque nubes
- et minax, +quia sic voluere, ponto
- unda recumbit.
- Romulum post hos prius an quietum
- Pompili regnum memorem, an superbos
- Tarquini fascis, dubito, an Catonis
- nobile letum:
- Regulum et Scauros animaeque magnae
- prodigum Paulum superante Poeno
- gratus insigni referam camena
- Fabriciumque.
- hunc et incomptis Curium capillis
- utilem bello tulit et Camillum
- saeva paupertas et avitus apto
- cum lare fundus.
- crescit occulto velut arbor aevo
- fama Marcellis; micat inter omnis
- Iulium sidus velut inter ignis
- luna minores.
- gentis humanae pater atque custos,
- orte Saturno, tibi cura magni
- Caesaris fatis data: tu secundo
- Caesare regnes.
- ille seu Parthos Latio imminentis
- egerit iusto domitos triumpho
- sive subiectos Orientis orae
- Seras et Indos,
- te minor laetum reget aequos orbem:
- tu gravi curru quaties Olympum,
- tu parum castis inimica mittes
- fulmina lucis.
XIII.
- Cum tu, Lydia, Telephi
- cervicem roseam, cerea Telephi
- laudas bracchia, vae, meum
- fervens difficili bile tumet iecur.
- tunc nec mens mihi nec color
- certa sede manent, umor et in genas
- furtim labitur arguens,
- quam lentis penitus macerer ignibus.
- uror, seu tibi candidos
- turparunt umeros inmodicae mero
- rixae sive puer furens
- inpressit memorem dente labris notam.
- non, si me satis audias,
- speres perpetuom dulcia barbare
- laedentem oscula, quae Venus
- quinta parte sui nectaris imbuit.
- felices ter et amplius
- quos inrupta tenet copula nec malis
- divolsus querimoniis
- suprema citius solvet amor die.
XIIII.
- O navis, referent in mare te novi
- fluctus. o quid agis? fortiter occupa
- portum. nonne vides, ut
- nudum remigio latus
- et malus celeri saucius Africo
- antemnaeque gemant ac sine funibus
- vix durare carinae
- possint imperiosius
- aequor? non tibi sunt integra lintea,
- non di, quos iterum pressa voces malo.
- quamvis Pontica pinus,
- silvae filia nobilis,
- iactes et genus et nomen inutile:
- nil pictis timidus navita puppibus
- fidit. tu, nisi ventis
- debes ludibrium, cave.
- nuper sollicitum quae mihi taedium,
- nunc desiderium curaque non levis,
- interfusa nitentis
- vites aequora Cycladas.
XV.
- Pastor cum traheret per freta navibus
- Idaeis Helenen perfidus hospitam,
- ingrato celeres obruit otio
- ventos ut caneret fera
- Nereus fata. `mala ducis avi domum
- quam multo repetet Graecia milite
- coniurata tuas rumpere nuptias
- et regnum Priami vetus.
- heu heu, quantus equis, quantus adest viris
- sudor, quanta moves funera Dardanae
- genti. iam galeam Pallas et aegida
- currusque et rabiem parat.
- nequiquam Veneris praesidio ferox
- pectes caesariem grataque feminis
- inbelli cithara carmina divides;
- nequiquam thalamo gravis
- hastas et calami spicula Cnosii
- vitabis strepitumque et celerem sequi
- Aiacem: tamen, heu serus, adulteros
- cultus pulvere collines.
- non Laertiaden, exitium tuae
- gentis, non Pylium Nestora respicis?
- urgent inpavidi te Salaminius
- Teucer, te Sthenelus, sciens
- pugnae sive opus est imperitare equis,
- non auriga piger. Merionen quoque
- nosces. ecce furit, te reperire atrox,
- Tydides melior patre:
- quem tu, cervos uti vallis in altera
- visum parte lupum graminis inmemor,
- sublimi fugies mollis anhelitu,
- non hoc pollicitus tuae.
- iracunda diem proferet Ilio
- matronisque Phrygum classis Achillei;
- post certas hiemes uret Achaicus
- ignis +Iliacas domos.'
XVI.
- O matre pulcra filia pulcrior,
- quem criminosis cumque voles modum
- pones iambis, sive flamma
- sive mari libet Hadriano.
- non Dindymene, non adytis quatit
- mentem sacerdotum incola Pythius,
- non Liber aeque, non acuta
- si geminant Corybantes aera,
- tristes ut irae, quas neque Noricus
- deterret ensis nec mare naufragum
- nec saevos ignis nec tremendo
- Iuppiter ipse ruens tumultu.
- fertur Prometheus addere principi
- limo coactus particulam undique
- desectam et insani leonis
- vim stomacho adposuisse nostro.
- irae Thyesten exitio gravi
- stravere et altis urbibus ultimae
- stetere causae, cur perirent
- funditus inprimeretque muris
- hostile aratrum exercitus insolens.
- conpesce mentem: me quoque pectoris
- temptavit in dulci iuventa
- fervor et in celeres iambos
- misit furentem. nunc ego mitibus
- mutare quaero tristia, dum mihi
- fias recantatis amica
- opprobriis animumque reddas.
XVII.
- Velox amoenum saepe Lucretilem
- mutat Lycaeo Faunus et igneam
- defendit aestatem capellis
- usque meis pluviosque ventos.
- inpune tutum per nemus arbutos
- quaerunt latentis et thyma deviae
- olentis uxores mariti
- nec viridis metuont colubras
- nec Martialis haediliae lupos,
- utcumque dulci, Tyndari, fistula
- valles et Vsticae cubantis
- levia personuere saxa.
- di me tuentur, dis pietas mea
- et musa cordi est. hinc tibi copia
- manabit ad plenum benigno
- ruris honorum opulenta cornu.
- hic in reducta valle Caniculae
- vitabis aestus et fide Teia
- dices laborantis in uno
- Penelopen vitreamque Circen;
- hic innocentis pocula Lesbii
- duces sub umbra nec Semeleius
- cum Marte confundet Thyoneus
- proelia nec metues protervom
- suspecta Cyrum, ne male dispari
- incontinentis iniciat manus
- et scindat haerentem coronam
- crinibus inmeritamque vestem.
XVIII.
- Nullam, Vare, sacra vite prius severis arborem
- circa mite solum Tiburis et moenia Catili;
- siccis omnia nam dura deus proposuit neque
- mordaces aliter diffugiunt sollicitudines.
- quis post vina gravem militiam aut pauperiem crepat?
- quis non te potius, Bacche pater, teque, decens Venus?
- ac ne quis modici transiliat munera Liberi,
- Centaurea monet cum Lapithis rixa super mero
- debellata, monet Sithoniis non levis Euhius,
- cum fas atque nefas exiguo fine libidinum
- discernunt avidi. non ego te, candide Bassareu,
- invitum quatiam nec variis obsita frondibus
- sub divom rapiam. saeva tene cum Berecyntio
- cornu tympana, quae subsequitur caecus Amor sui
- et tollens vacuom plus nimio Gloria verticem
- arcanique Fides prodiga, perlucidior vitro.
XVIIII.
- Mater saeva Cupidinum
- Thebanaeque iubet me Semelae puer
- et lasciva Licentia
- finitis animum reddere amoribus.
- urit me Glycerae nitor
- splendentis Pario marmore purius,
- urit grata protervitas
- et voltus nimium lubricus adspici.
- in me tota ruens Venus
- Cyprum deseruit nec patitur Scythas
- aut versis animosum equis
- Parthum dicere nec quae nihil attinent.
- hic vivom mihi caespitem, hic
- verbenas, pueri, ponite turaque
- bimi cum patera meri:
- mactata veniet lenior hostia.
XX.
- Vile potabis modicis Sabinum
- cantharis, Graeca quod ego ipse testa
- conditum levi, datus in theatro
- cum tibi plausus,
- clare Maecenas eques, ut paterni
- fluminis ripae simul et iocosa
- redderet laudes tibi Vaticani
- montis imago.
- Caecubum et prelo domitam Caleno
- tu bibes uvam: mea neo Falernae
- temperant vites neque Formiani
- pocula colles.
XXI.
- Dianam tenerae dicite virgines,
- intonsum pueri dicite Cynthium
- Latonamque supremo
- dilectam penitus Iovi.
- vos laetam fluviis et nemorum coma
- quaecumque aut gelido prominet Algido
- nigris aut Erymanthi
- silvis aut viridis Cragi;
- vos Tempe totidem tollite laudibus
- natalemque, mares, Delon Apollinis
- insignemque pharetra
- fraternaque umerum lyra.
- haec bellum lacrimosum, hic miseram famem
- pestemque a populo et principe Caesare in
- Persas atque Britannos
- vestra motus aget prece.
XXII.
- Integer vitae scelerisque purus
- non eget Mauris iaculis neque arcu
- nec venenatis gravida sagittis,
- Fusce, pharetra,
- sive per Syrtis iter aestuosas
- sive facturus per inhospitalem
- Caucasum vel quae loca fabulosus
- lambit Hydaspes.
- namque me silva lupus in Sabina,
- dum meam canto Lalagen et ultra
- terminum curis vagor expeditis,
- fugit inermem;
- quale portentum neque militaris
- Daunias latis alit aesculetis
- nec Iubae tellus generat, leonum
- arida nutrix.
- pone me pigris ubi nulla campis
- arbor aestiva recreatur aura,
- quod latus mundi nebulae malusque
- Iuppiter urget;
- pone sub curru nimium propinqui
- solis in terra domibus negata:
- dulce ridentem Lalagen amabo,
- dulce loquentem.
XXIII.
- Vitas hinnuleo me similis, Chloe,
- quaerenti pavidam montibus aviis
- matrem non sine vano
- aurarum et siluae metu.
- nam seu mobilibus vepris inhorruit
- ad ventum foliis seu virides rubum
- dimovere lacertae,
- et corde et genibus tremit.
- atqui non ego te tigris ut aspera
- Gaetulusve leo frangere persequor:
- tandem desine matrem
- tempestiva sequi viro.
XXIIII.
- Quis desiderio sit pudor aut modus
- tam cari capitis? praecipe lugubris
- cantus, Melpomene, cui liquidam pater
- vocem cum cithara dedit.
- ergo Quintilium perpetuos sopor
- urget? cui Pudor et Iustitiae soror
- incorrupta Fides nudaque Veritas
- quando ullum inveniet parem?
- multis ille bonis flebilis occidit,
- nulli flebilior quam tibi, Vergili.
- tu, frustra pius, heu non ita creditum
- poscis Quintilium deos.
- quid? si Threicio blandius Orpheo
- auditam moderere arboribus fidem,
- num vanae redeat sanguis imagini,
- quam virga semel horrida
- non lenis precibus fata recludere
- nigro conpulerit Mercurius gregi?
- durum: sed levius fit patientia
- quidquid corrigere est nefas.
XXV.
- Parcius iunctas quatiunt fenestras
- iactibus crebris iuvenes protervi
- nec tibi somnos adimunt amatque
- ianua limen,
- quae prius multum facilis movebat
- cardines. audis minus et minus iam:
- `me tuo longas pereunte noctes,
- Lydia, dormis?'
- invicem moechos anus arrogantis
- flebis in solo levis angiportu
- Thracio bacchante magis sub inter-
- lunia vento,
- cum tibi flagrans amor et libido,
- quae solet matres furiare equorum,
- saeviet circa iecur ulcerosum
- non sine questu,
- laeta quod pubes hedera virenti
- gaudeat pulla magis atque myrto,
- aridas frondes hiemis sodali
- dedicet Euro.
XXVI.
- Musis amicus tristitiam et metus
- tradam protervis in mare Creticum
- portare ventis, quis sub Arcto
- rex gelidae metuatur orae,
- quid Tiridaten terreat, unice
- securus. o quae fontibus integris
- gaudes, apricos necte flores,
- necte meo Lamiae coronam,
- Piplei dulcis. nil sine te mei
- prosunt honores: hunc fidibus novis,
- hunc Lesbio sacrare plectro
- teque tuasque decet sorores.
XXVII.
- Natis in usum laetitiae scyphis
- pugnare Thracum est: tollite barbarum
- morem verecundumque Bacchum
- sanguineis prohibete rixis.
- vino et lucernis Medus acinaces
- immane quantum discrepat: inpium
- lenite clamorem sodales
- et cubito remanete presso.
- voltis severi me quoque sumere
- partem Falerni? dicat Opuntiae
- frater Megillae, quo beatus
- volnere, qua pereat sagitta.
- cessat voluntas? non alia bibam
- mercede. quae te cumque domat Venus,
- non erubescendis adurit
- ignibus ingenuoque semper
- amore peccas. quidquid habes, age,
- depone tutis auribus. a miser,
- quanta laboras in Charybdi,
- digne puer meliore flamma.
- quae saga, quis te solvere Thessalis
- magus venenis, quis poterit deus?
- vix inligatum te triformi
- Pegasus expediet Chimaera.
XXVIII.
- Te mariti et terrae numeroque carentis harenae
- mensorem cohibent, Archyta,
- pulveris exigui prope latum parva Matinum
- munera nec quidquam tibi prodest
- aerias temptasse domos animoque rotundum
- percurrisse polum morituro.
- occidit et Pelopis genitor, conviva deorum,
- Tithonusque remotus in auras
- et Iovis arcanis Minos admissus habentque
- Tartara Panthoiden iterum Orco
- demissum, quamvis clipeo Troiana refixo
- tempora testatus nihil ultra
- nervos atque cutem morti concesserat atrae,
- iudice te non sordidus auctor
- naturae verique. sed omnis una manet nox
- et calcanda semel via leti.
- dant alios Furiae torvo spectacula Marti,
- exitio est avidum mare nautis;
- mixta senum ac iuvenum densentur funera, nullum
- saeva caput Proserpina fugit:
- me quoque devexi rapidus comes Orionis
- Illyricis Notus obruit undis.
- at tu, nauta, vagae ne parce malignus harenae
- ossibus et capiti inhumato
- particulam dare: sic quodcumque minabitur Eurus
- fluctibus Hesperiis Venusinae
- plectantur silvae te sospite multaque merces
- unde potest tibi defluat aequo
- ab Iove Neptunoque sacri custode Tarenti.
- neglegis inmeritis nocituram
- postmodo te natis fraudem conmittere? fors et
- debita iura vicesque superbae
- te maneant ipsum: precibus non linquar inultis
- teque piacula nulla resolvent.
- quamquam festinas, non est mora longa; licebit
- iniecto ter pulvere curras.
XXVIIII.
- Icci, beatis nunc Arabum invides
- gazis et acrem militiam paras
- non ante devictis Sabaeae
- regibus horribilique Medo
- nectis catenas? quae tibi virginum
- sponso necato barbara serviet,
- puer quis ex aula capillis
- ad cyathum statuetur unctis
- doctus sagittas tendere Sericas
- arcu paterno? quis neget arduis
- pronos relabi posse rivos
- montibus et Tiberim reverti,
- cum tu coemptos undique nobilis
- libros Panaeti Socraticam et domum
- mutare loricis Hiberis,
- pollicitus meliora, tendis?
XXX.
- O Venus regina Cnidi Paphique,
- sperne dilectam Cypron et vocantis
- ture te multo Glycerae decoram
- transfer in aedem.
- fervidus tecum puer et solutis
- Gratiae zonis properentque Nymphae
- et parum comis sine te Iuventas
- Mercuriusque.
XXXI.
- Quid dedicatum poscit Apollinem
- vates? quid orat de patera novom
- fundens liquorem? non opimae
- Sardiniae segetes feracis,
- non aestuosae grata Calabriae
- armenta, non aurum aut ebur Indicum,
- non rura, quae Liris quieta
- mordet aqua taciturnus amnis.
- premant Calenam falce quibus dedit
- fortuna vitem, dives ut aureis
- mercator exsiccet culillis
- vina Syra reparata merce,
- dis carus ipsis, quippe ter et quater
- anno revisens aequor Atlanticum
- inpune. me pascunt olivae,
- me cichorea levesque malvae.
- frui paratis et valido mihi,
- Latoe, dones ac precor integra
- cum mente nec turpem senectam
- degere nec cithara carentem.
XXXII.
- Poscimur. si quid vacui sub umbra
- lusimus tecum, quod et hunc in annum
- vivat et plures, age dic Latinum,
- barbite, carmen,
- Lesbio primum modulate civi,
- qui ferox bello tamen, inter arma
- sive iactatam religarat udo
- litore navim,
- Liberum et Musas Veneremque et illi
- semper haerentem puerum canebat
- et Lycum nigris oculis nigroque
- crine decorum.
- o decus Phoebi et dapibus supremi
- grata testudo Iovis, o laborum
- dulce lenimen +mihicumque salve
- rite vocanti.
XXXIII.
- Albi, ne doleas plus nimio memor
- inmitis Glycerae neu miserabilis
- decantes elegos, cur tibi iunior
- laesa praeniteat fide.
- insignem tenui fronte Lycorida
- Cyri torret amor, Cyrus in asperam
- declinat Pholoen: sed prius Apulis
- iungentur capreae lupis
- quam turpi Pholoe peccet adultero.
- sic visum Veneri, cui placet inpares
- formas atque animos sub iuga aenea
- saevo mittere cum ioco.
- ipsum me melior cum peteret Venus,
- grata detinuit compede Myrtale
- libertina, fretis acrior Hadriae
- curvantis Calabros sinus.
XXXIIII.
- Parcus deorum cultor et infrequens,
- insanientis dum sapientiae
- consultus erro, nunc retrorsum
- vela dare atque iterare cursus
- cogor relectos: namque Diespiter,
- igni corusco nubila dividens
- plerumque, per purum tonantis
- egit equos volucremque currum,
- quo bruta tellus et vaga flumina,
- quo Styx et invisi horrida Taenari
- sedes Atlanteusque finis
- concutitur. valet ima summis
- mutare et insignem attenuat deus
- obscura promens; hinc apicem rapax:
- Fortuna cum stridore acuto
- sustulit, hic posuisse gaudet.
XXXV.
- O diva, gratum quae regis Antium,
- praesens vel imo tollere de gradu
- mortale corpus vel superbos
- vertere funeribus triumphos:
- te pauper ambit sollicita prece
- ruris colonus, te dominam aequoris
- quicumque Bithyna lacessit
- Carpathium pelagus carina;
- te Dacus asper, te profugi Scythae
- urbesque gentesque et Latium ferox
- regumque matres barbarorum et
- purpurei metuont tyranni,
- iniurioso ne pede proruas
- stantem columnam neu populus frequens
- `ad arma', cessantis `ad arma'
- concitet imperiumque frangat;
- te semper anteit serva Necessitas,
- clavos trabalis et cuneos manu
- gestans aena nec severus
- uncus abest liquidumque plumbum;
- te Spes et albo rara Fides colit
- velata panno nec comitem abnegat,
- utcumque mutata potentis
- veste domos inimica linquis,
- at volgus infidum et meretrix retro
- periura cedit, diffugiunt cadis
- cum faece siccatis amici,
- ferre iugum pariter dolosi:
- serves iturum Caesarem in ultimos
- orbis Britannos et iuvenum recens
- examen Eois timendum
- partibus Oceanoque rubro.
- heu heu, cicatricum et sceleris pudet
- fratrumque. quid nos dura refugimus
- aetas? quid intactum nefasti
- liquimus? unde manum iuventus
- metu deorum continuit? quibus
- pepercit aris? o utinam nova
- incude diffingas retusum in
- Massagetas Arabasque ferrum.
XXXVI.
- Et ture et fidibus iuvat
- placare et vituli sanguine debito
- custodes Numidae deos,
- qui nunc Hesperia sospes ab ultima
- caris multa sodalibus,
- nulli plura tamen dividet oscula
- quam dulci Lamiae, memor
- actae non alio rege puertiae
- mutataeque simul togae.
- Cressa ne careat pulcra dies nota
- neu promptae modus amphorae
- neu morem in Salium sit requies pedum
- neu multi Damalis meri
- Bassum Threicia vincat amystide
- neu desint epulis rosae
- neu vivax apium neu breve lilium.
- omnes in Damalin putris
- deponent oculos nec Damalis novo
- divelletur adultero
- lascivis hederis ambitiosior.
XXXVII.
- Nunc est bibendum, nunc pede libero
- pulsanda tellus; nunc Saliaribus
- ornare pulvinar deorum
- tempus erat dapibus, sodales.
- antehac nefas depromere Caecubum
- cellis avitis, dum Capitolio
- regina dementis ruinas,
- funus et imperio parabat
- contaminato cum grege turpium
- morbo virorum quidlibet inpotens
- sperare fortunaque dulci
- ebria. sed minuit furorem
- vix una sospes navis ab ignibus
- mentemque lymphatam Mareotico
- redegit in veros timores
- Caesar ab Italia volantem
- remis adurgens, accipiter velut
- mollis columbas aut leporem citus
- venator in campis nivalis
- Haemoniae, daret ut catenis
- fatale monstrum. quae generosius
- perire quaerens nec muliebriter
- expavit ensem nec latentis
- classe cita reparavit oras.
- ausa et iacentem visere regiam
- voltu sereno, fortis et asperas
- tractare serpentes, ut atrum
- corpore conbiberet venenum,
- deliberata morte ferocior;
- saevis Liburnis scilicet invidens
- privata deduci superbo,
- non humilis mulier, triumpho.
XXXVIII.
- Persicos odi, puer, adparatus,
- displicent nexae philyra coronae,
- mitte sectari, rosa quo locorum
- sera moretur.
- simplici myrto nihil adlabores
- sedulus curo: neque te ministrum
- dedecet myrtus neque me sub arta
- vite bibentem.